Thời sinh viên, thuyết trình luôn là nỗi ác mộng đối với mình và bạn bè: Phải chuẩn bị nội dung để nói, phân chia thời gian nói, và làm slide. Các bạn sinh viên nói chung (bao gồm cả mình) thường làm slide theo công thức đơn giản: Copy một đống chữ từ đâu đó bỏ vào slide, thêm tiêu đề, thêm hình ảnh, căn chỉnh lại 1 tí, thế là đã có một slide hoàn chỉnh.

Đến thời đi làm, mình tưởng rằng đã thoát khỏi cái cảnh phải chuẩn bị slide thuyết trình. Thế nhưng, đến những lúc cần giới thiệu sản phẩm, công nghệ, hay khi tổ chức seminar, mình lại phải bật PowerPoint lên, làm lại công việc nhàm chán thời sinh viên. Hỏi các anh senior, các bác Manager mới biết là muốn leo lên vị trí cao, muốn thăng tiến phải giỏi thuyết trình, biết cách trình bày thì mới được đồng nghiệp nể trọng, cấp trên chú ý.

Xem các hướng dẫn làm slide nhiều, mình cũng ngộ ra là: Slide tốt là slide ít chữ, nhiều hình, ngôn từ ngắn gọn. Đến một ngày, sau khi đọc xong 1 cuốn sách, mình ngộ ra được cái “đạo”, cái “tinh túy” của nghệ thuật làm slide, nghệ thuật thuyết trình, cuốn sách đó tên là … Presentation Zen.

Giới thiệu nội dung

Tác giả là một người đam mê văn hóa Nhật. Trên một chuyến tàu điện, anh thấy một chàng trai đang hối hả sửa lại những slide chi chít chữ của mình. Nhìn xuống hộp bentou đang ăn dở, anh chợt nảy ra ý nghĩ “Tại sao ta không tạo ra những slide đơn giản, thanh nhã, tinh tế như những hộp bentou“. Đó là nguồn cảm hứng để anh áp dụng chất Thiền vào việc thuyết trình, thiết kế slide.

Theo thói quen thông thường, chúng ta hay nhét rất nhiều thông tin, số liệu vào slide. Hậu quả là slide dày đặc chi chít chữ, làm rối mắt khán giả. Sách giải thích rõ sai lầm cơ bản này:

• Slide là thứ khán giả nhìn và chú ý tới.
• Thông tin, số liệu sẽ được in ra dưới dạng handout và phát cho khán giả đọc, đừng nhét chúng vào slide.

Sách hướng dẫn cách chuẩn bị, sắp xếp nội dung slide, làm cho mọi thứ gắn kết với nhau. Mình áp dụng theo cách này và khá thành công: Vẽ phác nội dung của mỗi slide lên một tấm note nhỏ, dán lên sách hoặc bảng, mỗi slide là một note. Sau đó, ta có thể thay đổi, sửa chữa các note này để có bản thô, dựa vào đó để làm slide hoàn chỉnh.

Phần tiếp theo là phần hay nhất của cuốn sách. Tác giả giới thiệu những nguyên lý trong việc thiết kế slide và những sai lầm ta thường hay phạm phải. Mỗi nguyên lý đều đi kèm với những slide mẫu, giúp ta dễ dàng nhìn ra lỗi sai của mình. Mình đã phải thốt lên “ồ, ra trước mình làm sai bét cả” mấy lần khi đọc tới phần này.

Tác giả đã rất rộng rãi khi tổng hợp khoảng vài chục slide mẫu vào sách để chúng ta học hỏi. Ta có thể cảm nhận chất Thiền, sự đơn giản, khúc chiết, gãy gọn của những slide này, từ đó rút ra kinh nghiệm cho bản thân. Phần cuối cùng của sách hướng dẫn ta phong thái thuyết trình, cách kết nối với khán giả, làm buổi thuyết trình không buồn chán.

Nhận xét

Xuyên suốt bài viết, mình luôn dành những lời ngợi khen cho cuốn sách. Tác giả là một người giỏi thuyết trình, thích sử dụng hình ảnh. Cuốn sách của anh cũng tinh tế như một bài thuyết trình, với đầy đủ những hình ảnh ấn tượng, những ví dụ đơn giản, dễ hiểu dễ thấm.

Nhận xét cuối cùng: Đây là một cuốn sách vô cùng đáng đọc, đáng bỏ tiền ra mua. Những kiến thức trong sách sẽ có ích với hầu hết độc giả. Mong rằng các bạn cố gắng đọc và áp dụng, để những buổi thuyết trình trở nên hấp dẫn, lôi cuốn hơn, không còn là những buổi tra tấn người nói lẫn người nghe như hiện nay nữa.

Bonus 1: Một số sách hay cho các bạn lập trình viên: https://toidicodedao.com/2015/04/21/lap-trinh-vien-trinh-cao-thi-nen-doc-sach-gi-phan-1/

Bonus 2: Đây là một slide mình làm cho buổi thuyết trình về Dependency Injection và Inversion of Control trong công ty, có áp dụng một số nguyên lý trong sách. Mong các bạn góp ý và ủng hộ.