Lời tựa

Javascript là một ngôn ngữ mạnh mẽ, được sử dụng ở rất nhiều nơi từ front end cho đến back end. Phàm là lập trình viên, hễ mang cái danh web developer đều phải biết chút ít JavaScript.

Vì lẽ đó, hôm nay tại hạ sẽ dùng phong cách kiếm hiệp pha lẫn hư cấu để kể dăm chuyện xưa về lịch sử JavaScript và đánh giá chung về tình hình JavaScript hiện tại. Vì có một phần hư cấu nên các đạo hữu đọc xong nhớ kiểm chứng lại thông tin nhé.

Tác phẩm võ hiệp này bao gồm 3 chương, hoặc có thể dài hơn tùy hứng của tác giả:

• Chương 1 – Lược sử giang hồ
  • Hồi thứ nhất – Cội nguồn võ học
  • Hồi thứ hai – Anh hùng xuất thế
  • Hồi thứ ba – Thiên hạ thái bình
• Chương 2 – Võ lâm dậy sóng
• Chương 3 – Quần hùng cát cứ

Hồi thứ nhất – Cội nguồn võ học

Vào cái thuở hồng hoang của Web học, các bậc tiền bối sử dụng Perl, CGI để làm web động. Dần đà, một số ngôn ngữ mạnh hơn như PHP, Java, C# ra đời. Các ngôn ngữ này chạy trên server, đọc dữ liệu từ thư khố (database) và hiển thị thành HTML/CSS.

Bản thân HTML khá cứng nhắc, chỉ có thể dùng hiển thị dữ liệu. Các bậc trưởng lão trong Nội Các Tông (Netscape) thấy cần phải sáng tạo ra một công pháp mới để gắn vào trình duyệt của mình nhằm cạnh tranh với IE của Microsoft. Đại sư Brendan Eich đã đảm đương trọng trách này. Ngài vào một huyệt động bế quan 10 ngày, sau đó khai phá ra một công pháp mới. Ngài đặt tên nó là Giá Vân Sờ Ríp – JavaScript (JS).

Thuở mới được tạo ra, chức năng của JS còn khá hạn chế: xử lý DOM, validate dữ liệu ở client-side. Bản thân công pháp có khá nhiều khuyết điểm, lại không hỗ trợ OOP nên JS bị người đời coi là thứ “tà môn”. Những kẻ tu luyện JS bị xem là tà mà ngoại đạo, bị giới lập trình chính thống (C#, Java) khinh rẻ.

Năm Bính Tuất (2006), với sự ra đời của Ajax, JS nay đã có thể giao tiếp được với server side. Như hổ mọc thêm cánh, JS một bước lên trời, được sử dụng ngày càng rộng rãi. Thế nhưng ví phỏng đường đời bằng phẳng cả, anh hùng hào kiệt có hơn ai! JS còn phải trải qua trăm đắng nghìn cay, qua bao cuộc bể dâu chìm nổi trước khi dương danh thiên hạ.

Muốn biết số phận JS về sau thế nào, xem hồi sau sẽ rõ. 

Hồi thứ hai – Anh hùng xuất thế

Sau khi Ajax ra đời, JS dần dần được sử dụng rộng rãi. Trước kia, mỗi lần muốn tải dữ liệu, người dùng phải tải lại toàn bộ trang. Với AJAX, JS có thể kết nối tới server, lấy dữ liệu và hiển thị rất mượt mà. Vào cái thuở khai thiên lập địa của Web Application (2005-2007), Google Maps và Gmail  sử dụng JS và Ajax, chạy mượt như Desktop app làm nức lòng bao lập trình viên.

Tiếc thay, trời xanh đố kị anh tài, con đường tiến thân của JS cũng lắm gập ghềnh trắc trở. Những năm 2006-2008, dân tình sử dụng IE, Opera, Firefox để duyệt web. Mỗi trình duyệt lại có 1 cách viết JS khác nhau, làm bao nhiêu dân đen (lập trình viên) phải bêu đầu mẻ trán. Sau một thời gian dùng JS, kẻ thì cảm thấy mệt mỏi, người thì bị tẩu hỏa nhập ma nên quyết định bỏ tà đạo để quay về đường ngay nẻo chánh, trở lại code C#, Java, PHP.

May thay, trời không phụ người có lòng. Theo lẽ đời tự ngàn xưa loạn thế xuất anh hùng. Năm Bính Tuất (2006), tại BarCamp NYC, một thiếu niên tên Jogn Resig, mắt phượng mày ngài, dáng như Tống Ngọc, mặt tựa Phan An hiện thân, công bố một cuốn bí kíp mang tên Ji Qui Thần Công (jQuery).

Cuốn bí kíp này thay đổi giang hồ ra sao? Mời xem hồi sao sẽ rõ.

Hồi thứ ba – Thiên hạ thái bình 

John Resig thiếu hiệp ngang trời xuất thế, thật đúng với câu anh hùng xuất thiếu niên. Ji Qui Thần Công của chàng ảo diệu vô song; nó hợp nhất thiên hạ, chỉ cần viết code một lần là chạy được trên nhiều trình duyệt, đồng thời làm JS dễ sử dụng hơn (xử lý DOM, ajax, animation, …). Giang hồ dậy sóng, những kẻ đang tu luyện JS liền đổ xô đi nghiền ngẫm sự ảo diệu của jQuery.

Các bậc đại sư cũng góp sức hoàn thiện jQuery để nó ngày càng mạnh mẽ hơn. Cho đến giờ, jQuery vẫn chiếm 96.2% thị phần các framework, được 70% các website sử dụng (nguồn). Dân nhập môn lập trình Web ngày nay vẫn phải học và thành thạo jQuery.

Sự ra đời của Ji Qui Thần Công làm cho cuộc sống của lũ dân đen (developer) thoải mái hơn nhiều. Ngày ấy, chỉ cần thành thục Javascript và jQuery là có thể độc tẩu giang hồ; biết thêm một chút kĩ thuật AJAX nữa là đã có thể cưỡi mây lướt gió, tiếu ngạo quần hùng.

Thế nhưng, con tạo xoay vần, sao dời vật đổi. Năm Kỷ Sữu (2009), một gã ma đầu đã gây nên một sự kiện làm chấn động võ lâm. Muốn biết sự kiện này là gì, mời quí vị xem chương sau sẽ rõ.

Hết chương 1