Từ bài đầu tiên tới giờ, mình chỉ toàn chê bai bai xã hội và biện minh cho dân IT. Mình có nói “dân Việt Nam mình chỉ giỏi chửi, giỏi chê, chứ không biết cách làm gì để thay đổi”.

Tất nhiên mình thì không như vậy rồi! Bản thân mình viết blog cũng là để định hướng cho các em sinh viên, giúp ngành ngày một tốt hơn.

Phát triển văn hoá chia sẻ và thảo luận

Lập trình viên giỏi ở Việt Nam cũng nhiều, nhưng họ ra nước ngoài làm, hoặc làm một hồi thì leo lên các vị trí quản lý mất tiêu rồi, toàn chém gió cách quản lý chứ có gì nhớ gì về technical đâu mà chia sẻ? Thêm nữa, trong các dự án outsource phần lớn vấn đề nằm ở requirement và qui trình, không phải nằm ở technical như startup.

Tính ra, số sách viết về ngành nghề, kinh nghiệm lập trình ở Việt Nam cũng không nhiều. Trên tiki chỉ thấy có vài cuốn kiểu “Đừng tin, chém gió đấy” hoặc”Code dạo Kí sự” (Blog tui viết, tui quảng cáo sách tui kệ tui, ok).  Cũng có thể do dân dev ít nói, không thích diễn đạt nên ngại không chia sẻ chăng?

Ở nước ngoài, lập trình viên giỏi và trâu tập trung nhiều ở reddit, quora, medium, chia sẻ với newbie và thảo luận. Dân Developer Việt Nam cũng rất chịu khó chia sẻ, không hề có tư tưởng bo bo giấu nghề. Thế nhưng, chúng ta lại không có nơi để thảo luận.

Muốn chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức công nghệ thì đi đâu? Chắc chỉ có tự viết blog hoặc lên webtretho, lên vozforum.

Tuy vậy, về mặt này, trong ngành mình cũng có một số điểm sáng: Một số cty mới như tiki, thegioididong rất chịu khó chia sẻ về thiết kế hệ thống, qui trình làm việc. Các cộng đồng lập trình (kipalog, daynhauhoc) cũng còn khá nhỏ.

Vì vậy, mình khuyên các bạn nên viết blog và đi thuyết trình đi. Đừng nghĩ rằng mình làm nó vì người khác, hãy nghĩ rằng mình làm nó cho chính mình! Nó cũng sẽ giúp bạn diễn đạt tốt hơn, tự tin hơn, xây dựng thương hiệu cá nhân nữa!

Kì trước về Việt Nam, mình có 3 buổi thuyết trình trong vòng 2 tuần, mỗi buổi gần 5-80 khán giả. Nếu không có blog, chắc mình cũng không đủ tự tin để chém gió thế đâu.

Nâng giá và làm giá thôi các bạn trẻ!

Hãy nhớ qui luật cung cầu của thị trường. Thị trường ngành IT đang hot, cầu vượt cung, nên chúng ta có quyền làm giá, đòi mức lương xứng đáng. Đừng xin việc, mà hãy tìm việc!

Lúc phỏng vấn, không chỉ công ty lựa chọn bạn, mà bạn cũng đang tìm hiểu, lựa chọn công ty phù hợp. Hãy tìm hiểu kĩ mức lương cho vị trí đó, đừng để bị trả hớ hay bị ép giá.

Hãy nhớ, chúng ta đang may mắn khi thị trường đứng về phía mình. Việc nhiều dev ít, mất việc chỗ này thì tìm việc chỗ khác. Biết đâu 10 năm nữa, lập trình viên đầy đường, việc ít người nhiều, chúng ta lúc đó sẽ bị ép giá lại thì sao (việc này chắc là khó xảy ra, vì đào tạo không đủ).

Tất nhiên, để có thể ép giá, làm giá thì bản thân bạn phải … có giá. Không có khả năng thì đừng mở mồm đòi lương khủng! Mới ra trường thì ráng đi thực tập 6 tháng -1 năm để có kinh nghiệm đã! Ngoài ra, phải chịu khó trau đồi kĩ năng cứng, kĩ năng mềm, học tập thêm, đọc blog IT, đọc sách công nghệ và làm pet project nhiều vào!

Lập trình viên trên thị trường cũng đông đấy, nhưng thượng vàng hạ cám đủ cả! Nếu bạn giỏi công nghệ, kĩ năng cứng bạn tốt, biết cách giao tiếp làm việc nhóm, còn có khả năng tự học, dĩ nhiên bạn sẽ là ứng cử viên sáng giá, tha hồ mà .. hét giá nhé!

Tại sao mình lại khuyên điều này? Chúng ta nâng giá để các công ty không coi chúng ta là lũ code thuê rẻ mạt, sau này các em sinh viên ra trường mới có cớ để đòi lương cao. Bên cạnh đó, chúng ta phải trau dồi bản thân để đem lại lợi ích cao hơn cho công ty, có vậy họ mới bạn thấy xứng đáng với mức lương họ bỏ ra chứ, phải không nào?

Mua sách, đọc sách, chia sẻ sách

Cũng không phải quảng cáo hay gì đâu, nhưng các bạn nên mua sách Code Dạo Ký Sự của mình về đọc! Nhuận bút của mình được tính theo sách xuất bản mỗi lần, nên các bạn mua nhiều hay ít mình cũng chẳng được thêm đồng nào đâu.

Tuy nhiên, nếu sách bán về ngành IT bán được, sẽ có nhiều nhà sách xuất bản sách IT hơn.Sách bán được nhiều thì giá sẻ giảm, bạn đọc dễ tiếp cận, sẽ có nhiều tác giả viết sách hơn, chúng ta sẽ có nhiều sách hay mà đọc.

Tin vui này, sắp tới sẽ có 2 cuốn sách mang tên Lập Trình và Cuộc Sống bên blog vinacode, cũng như Clean Code bản tiếng Việt sẽ được xuất bản đấy! Các bạn nhớ đón xem và để dành tiền mua nhé.

Chuyện nhân nghĩa lễ trí tín, thông nhau mà sướng!

Nói chung, từ đầu đến giờ, mình than thở cũng chỉ là để… giải trình. Để ngành IT tốt lên thì chúng ta phải thay đổi. Những thay đổi phải bắt đầu từ bản thân lập trình viên chúng ta trước, rồi mới lan dần ra cộng đồng được.

Mỗi người góp một ít, thương nhau thêm một tí, thông nhau mà sướng, nhầm, thương nhau mà sống. Mấy chuyện này chung qui cũng xoay quanh “nhân nghĩa lễ trí tín” của các cụ ngày xưa:

• Các bác senior đừng giấu nghề, giấu việc, thương đàn em một tí. Các đàn anh chịu khó viết blog, viết sách, dạy dỗ đàn em một tí. Có công việc gì ok, có cái gì hay ho thì giới thiệu cho nó, quan hệ thầy trò tương thân tương ái, cái đó là cái “nhân“.
• Các doanh nghiệp đừng ép giá sinh viên nữa, đừng bóc lột mà chịu khó đào tạo nó xíu đi. Đừng ham hốt những nhân sự giỏi, vừa mắc vừa khó chiều. Hãy hốt các em sinh viên mới ra trường, có khả năng học tập rồi dạy dỗ người ta. Có ơn dạy dỗ, sau đó trả lương đúng với năng lực thì chả nhân viên nào muốn nhảy đâu, đó là cái “nghĩa”.
• Các doanh nghiệp cũng nên có career path rõ ràng cho lập trình viên, cho họ thấy gắn bó với công ty lâu sẽ lên được vị trí gì, chức danh gì, thì họ sẽ gắn bó với công ty chứ chả dạu gì mà nhảy cả.
• Các đàn em thương và nể trọng đàn anh một tí, hỏi cũng hỏi lịch sự đàng hoàng, ko bố láo. Chịu khó bưng trà rót nước mời đi nhậu, mời mát xa, đó là cái “lễ“.
• Các bạn IT cũng nên khôn một tí, đừng tin tưởng toàn bộ nhưng lời manager nói, đừng đâm đầu vào những công ty bóc lột kiểu “ai làm việc ngày 6-8 tiếng đừng về công ty tôi”. Cũng đừng im lặng mãi, mà nên hợp lại phản kháng lại bọn lều báo (thông qua facebook, qua blog) khi lều báo chửi ngành, đó là cái “trí“.
• Các bác lều báo đừng bảo lương IT cao nữa, so với nhu cầu thì lương vẫn chưa đủ cao đâu. Cứ bảo là thấp, để các em sinh viên bớt ham hố nhảy vào ngành này, để các doanh nghiệp còn thương lập trình viên hơn.
• Có gì nói nấy, đừng dùng ngòi bút để phát ngôn bừa bãi, đừng chê VN nâng bi nước ngoài, đó là cái “tín“.

Kết

Phù, lâu rồi mình mới biết liền một series dài hơi tận 3 bài như vậy. Sau khi viết xong thì những bức xúc về ngành nghề cũng vơi bớt được đôi chút rồi.

Còn bạn nghĩ sao? Dù có đang đi làm, đang đi học hay vừa ra trường, hẳn bạn cũng có đôi lúc bức xúc với chuyện đi học, chuyện đi làm trong ngành phải không? Hãy cùng xả nỗi bức xúc này trong mục comment nha ;).

Hi vọng các bạn nhớ like, share bài viết này nhiều nhiều, để các bác lều báo, các anh quản lý, các chị HR họ đọc được thì sẽ hiểu ngành mình hơn, thương lập trình viên hơn nhé!