Mọi người thường nghĩ rằng ngành lập trình là một ngành khô khan cứng nhắc, chỉ thích hợp với nam giới. Trong các công ty, đa phần các developer đều là … giống đực, hiếm hoi lắm mới thấy một vài bóng hồng xinh tươi.

Fan của Tôi Đi Code Dạo cũng có một phần nhỏ là nữ. Lâu lâu các bạn lại cho mình một số câu hỏi mà mình… chẳng biết trả lời thế nào như: Con gái có nên học ngành IT và làm dev hay không? Học ngành này có lo… ế chồng hay không?

May mắn thay, gần đây qua Singapore làm việc, mình có cơ hội làm quen với các anh chị dân IT người Việt rất giỏi và nhiệt tình mà lại cực kỳ khiêm tốn.

Kì này, mình có buổi phỏng vấn nhỏ cạnh quán trà sữa chị Nguyễn Phước Bội Trân, hiện đang là Application Analyst tại công ty Aviva Singapore. Chị Trân sẽ chia sẻ về những trải nghiệm trong ngành IT của mình dưới cái nhìn của một nữ lập trình viên nha.

Câu 12 về kinh nghiệm của chị Trân khi quen trai IT khá là hay, các bạn nam nhớ đưa cho gấu đọc nhé 😉

1. Mặc dù e đã giới thiệu sơ sơ rồi, chị có thể giới thiệu lại về bản thân (tên tuổi, công việc hiện tại, kinh nghiệm, sở thích) cho bạn đọc biết được không?

Xin chào Hoàng, tên mình là Nguyễn Phước Bội Trân, tên cúng cơm là BamBi.  Gọi mình là Bi hay là Trân đều ok. Mình đã làm việc ở Singapore được gần 4 năm, công việc hiện tại là Application Analyst cho công ty bảo hiểm Aviva.

Sở thích của mình là nấu ăn, đặc biệt là các món bánh trái tráng miệng. Bên cạnh đó là chơi piano và xem phim hoạt hình. (Haha)

2. Đi sâu vào công việc một chút ha. Chị có thể chia sẻ rõ hơn về công việc hiện tại của mình; cùng với quá trình từ lúc ra trường, làm việc ở Việt Nam đến lúc qua Singapore làm việc không?

Mình tốt nghiệp FPT University khóa K5B vào năm 2013. Công việc đầu tay của mình là làm cho công ty Robert Bosch (ETown). Công việc ở Bosch rất thú vị, dự án của mình là lập trình phầm mềm viết bo mạch cho động cơ máy. Mình rất may mắn được làm việc với cách anh chị cực giỏi trong team và học được rất nhiều.

Sau đó 4 tháng, cơ duyên đi Singapore làm việc đến với mình bất ngờ và đột ngột, mọi thứ vỏn vẹn trong vòng 1 tuần. Họ biết đến CV của mình thông qua mạng xã hội,  mình trải qua 2 vòng phỏng vấn rồi… mình có mặt ở Sing vào Tết năm 2014 với một sự hụt hẫng, buồn, cô đơn nhiều hơn là vui. Cũng là năm đầu tiên ăn Tết xa nhà một mình nơi đất lạ.

Hiện tại, mình đã rất quen thuộc với cuộc sống ở Sin, thành thạo và hòa nhập tốt vào môi trường, văn hóa và giao tiếp với người bản xứ. Hàng ngày mình đi làm từ 9h đến 6h tối (khi nào OT thì trễ hơn). Dự án hiện tại là xây dựng hệ thống truy cập online cho các khách hàng bảo hiểm cũng như cung cấp phương thức online cho khách hàng đầu tư vào các cổ phần của công ty. Mình cũng tham gia vào việc gather requirement, discovery, planning và estimation.

3. Người ta thường nói ngành IT là một ngành “khô khan”, không thích hợp cho con gái. Chị có cảm thấy vậy không? Cơ duyên nào đưa chị đến ngành này vậy ạ?

Lúc nhỏ, có một lần mình thấy anh hai mở nhạc bằng laptop, chương trình Windows Media Player. Trên màn hình có rất nhiều animation họa tiết chạy chạy rất đẹp. Mình bị cuốn hút và mong muốn mình có thể làm ra một chương trình đẹp như vậy. Nên khi lớn lên, lúc chọn trường đại học, cảm giác thích thú đó khiến cho mình chọn IT.

IT “khô khan” lắm, người ta nói đúng đó.  Nhưng con gái đâu phải lúc nào cũng “ướt át”. Học IT có niềm vui rất riêng biệt của nó. Cái cảm giác khi bạn viết được một chương trình Hello World hoặc khi mà bạn fix được bug, hoặc khi bạn tìm ra được giải pháp cho một vấn đề nào đó…v..v.. nó sung sướng lắm. Nó giống như lúc bạn chinh phục một ngọn núi cao sau bao nhiêu hiểm trở, và bạn đứng trên đỉnh núi, hét to lên rằng “I did it. Yes, it’s me!” cho cả thế giới đều biết.

Từ bản thân mình, mình nhận thấy rằng những yếu tố cần có để theo đuổi IT đó là: chăm chỉ, kiên nhẫn và thực hành. Trong đó, chịu khó thực hành là yếu tố quan trọng nhất. Nên nếu một bạn nữ có những khả năng này thì IT hoàn toàn là phù hợp.

Một dẫn chứng nho nhỏ cho các bạn, đó là hiện tại trong công ty của mình ở Singapore, nữ IT chiếm đa số hơn nam IT. Tỉ lệ hiện tại là: 60% – 40%. Đặc biệt là từ cấp độ Team Lead trở lên, tỉ lệ nữ là 80% – 90%.

Như vậy nói IT “khô khan” thì đúng nhưng nói ko phù hợp với con gái thì cũng còn phải xem lại.

4 & 5. Là con gái, chị có đạt được thuận lợi hay gặp khó khăn gì trong lúc đi học và đi làm không? Tỉ lệ con gái làm dev ở các công ty cũ của chị nhiều không ạ?
Chị có từng bị “đối xử phân biệt” này nọ khi đi xin việc hay trong quá trình làm việc chưa? Nếu có kỉ niệm gì về chuyện này thì chị chia sẻ với mọi người nhé.

Mình có gặp một số khó khăn trong quá trình học và làm việc. Nhưng không phải do là con gái (haha). Những khó khăn thường thấy như bỡ ngỡ với ngôn ngữ lập trình, hay làm quen với các giải thuật khó hiểu và phải đọc sách cũng như thuyết trình bằng tiếng Anh. Khi đi làm thì có những lúc phải làm việc trễ (OT: overtime) mà mình thì thích đi ngủ sớm.

Tuy nhiên những trở ngại này cả trai hay gái cũng đều gặp và phải vượt qua cả.

Mình chưa gặp trường hợp nào bị phân biệt đối xử vì giới tính nữ cả. Ngược lại, bạn bè và người thân lại rất ủng hộ và lâu lâu còn khen rằng “con gái IT thông minh lắm” nữa. Hihi.

6. Nhiều người thường cho là con gái thường tỉ mẩn, để ý tiểu tiết nên thích hợp với ngành tester hơn là developer. Chị nghĩ sao ạ?

Thực ra, developer mới là người cần phải có tính tỉ mỉ cẩn thận hơn cả. Để cho ra một đoạn code tốt, hay gọi là “code có tâm” thì một developer cần phải suy nghĩ rất cẩn thận, cũng như làm unit test cho tất cả function của mình. Một người developer mà chỉ viết code bừa cho chạy được là xong rồi giao cho tester tìm bug, sau đó lại hì hụi ngồi fix thì không bao giờ là một developer thành công cả.

Có một khái niệm dành cho developer gọi là “doers” và “thinkers”. Những người “thinkers” bao giờ cũng dành tâm huyết và cẩn thận trong từng dòng code của mình và luôn là người thành công. Còn “doers” thường cho ra sản phẩm nhanh nhưng kém chất lượng thì sớm hay muộn đều bị feedback không tốt.

Chính vì vậy, các bạn nam IT hay ganh tị với các bạn nữ IT bởi đức tính tỉ mỉ tuyệt vời đó.

Bật mí cho bạn, mình là một người yêu thích sự chi tiết, mình thích sự tỉ mỉ chi tiết đến mức hoàn hảo. Và mình luôn áp dụng điều đó trong quá trình làm developer của mình. Nhờ vậy, mình xây dựng được các mối quan hệ rất tốt với BA và Tester, tạo ra được độ tin cậy ở team member của mình.

7. Bản thân chị thấy làm việc ở Singapore có gì hay và dở hơn Việt Nam không? Chị cảm thấy thích thú và ghét điều gì nhất? (Có trải nghiệm gì hay ho thì chị chia sẻ cũng được).

Mình làm việc ở Việt Nam chỉ được 4 tháng, nên cũng không công bằng lắm khi đưa ra một nhận xét so sánh nào.

Còn về điều gì mình thích thú nhất khi làm ở Sin đó là sự bình đẳng. Tiếng nói của mọi người ngang bằng nhau, mình được mọi người lắng nghe và chia sẻ.

Mình hiện tại là nhỏ nhất trong công ty tính theo số tuổi (cũng như chiều cao huhu), nhưng trong các cuộc họp, mình không có cảm giác bị coi thường hoặc không được tôn trọng. Hay thậm chí trong giao tiếp hàng ngày, mình cũng có thể đùa giỡn ngang hàng như bạn bè với những anh chị trên 30 hoặc 40.

Mình đoán rằng cách xưng hô là một yếu tố quan trọng. Ở VN mình phải xưng hô theo ngôi thứ “anh/ chị/ cô/ dì”  nên sẽ có một sự phân biệt cấp độ nhất định, còn ở Sin thì tiếng Anh chỉ có “I” và “You” nên tất cả đều ngang hàng.

Điều ghét nhất thì hiện tại chưa có.

Các bạn nếu có thể so sánh giúp mình giữa làm việc ở VN và ở Singapore thì phản hồi lại cho mình với nhé. Mình cũng muốn biết thêm về phong cách làm việc ở hai nơi. Hihi.

8. (Câu hỏi bạn đọc) Em nghe nói con gái làm ngành này thường dễ xuống sắc, mau già do phải OT nhiều. Em cũng nghe nói là con gái làm ngành này dễ … ế chồng nữa huhu. Có thật vậy không ạ?

Haha, câu hỏi này là mình nghe nhiều nhất, nhất là từ mẹ mình.

Con trai hay con gái mà OT nhiều thì cũng xuống sắc nhanh chóng thôi. Nhưng vì con gái bộ mặt là yếu tố quan trọng nên mình phải chú ý hơn.

Mình quan sát thấy rằng các bạn nữ IT ở Singapore có nước da rất đẹp tuy họ cũng OT và làm việc chăm chỉ. Qua ăn uống và làm việc chung, mình thấy rằng họ rất chịu khó uống nước và ăn trái cây, và đặc biệt là dùng kem chống nắng. Họ dùng lotion cả ngày đêm, đắp mặt nạ thường xuyên và chỉ trang điểm nhẹ nhàng khi đi làm. Họ cũng rất coi trọng chế độ dinh dưỡng trong bữa ăn hàng ngày.

Như vậy “không có người con gái nào xấu, chỉ có người con gái ko biết tự chăm sóc mình” mà thôi nhé!

Một khi bạn đã biết tự chăm sóc mình, bạn sẽ thấy tự tin hơn. Và chắc chắn rằng không có chàng trai nào mà không đổ gục trước một cô gái vừa thông minh, chịu khó, có thể làm việc nuôi thân và thần thái luôn tự tin cả. Chỉ có một trường hợp duy nhất có thể xảy ra đó là… bạn kén cá chọn canh quá mà thôi hehe.

Lấy mình làm dẫn chứng, mình là nữ IT và không ế. Thế nhé! 😀

9. (Câu hỏi của một bạn nữ) Em cũng thích ngành IT nhưng bố mẹ họ hàng khuyên là không nên học (vì sợ cực, khó tìm việc, ế chồng). Làm sao chị thuyết phục được bố mẹ vậy ạ, chỉ em với…

Bạn có thể nói với bố mẹ rằng IT là một trong những ngành nghề phát triển nhất hiện nay với tỉ lệ có việc làm là khá cao so với những ngành như ngân hàng, kế toán hay giáo viên.

Chưa kể rằng thu nhập của IT cao hơn so với mặt bằng chung. Bên cạnh đó bạn được làm việc trong môi trường nước ngoài (đa phần công ty IT là công ty nước ngoài), ngồi máy lạnh chứ không phải dang nắng dang mưa. Bạn cũng có cơ hội đi nước ngoài học tập và làm việc để phát triển bản thân.

Còn nói về cực khổ thì học ngành nào cũng cực y như nhau cả.

Chúc bạn thành công trong việc thuyết phục ba mẹ nhé!

10. (Một bạn không rõ giới tính giấu tên) Em nuôi ước mơ qua nước ngoài làm việc từ khi mới ra trường hà. Nghe chị làm việc ở Singapore em hâm mộ lắm. Chị kể về quá trình chị tìm việc và xin việc để qua Sing làm được không ạ? Có gặp khó khăn gì không chị?

Mình xin trả câu hỏi này về cho blog Tôi đi code dạo nhé.  Mình thấy blog vừa post một bài về chủ đề này rất chi tiết và đầy đủ rồi. Lặp lại ở đây cũng không hay. Bạn tìm đọc trong blog nhé.

Code Dạo: Các bạn theo dõi series Code Dạo Trời Tây nhé!

11. (Câu hỏi bạn đọc) Có bao giờ chị cảm thấy tiếc hay hối hận vì đã theo ngành này chưa? Nếu được chọn lại chị vẫn chọn ngành IT chứ ạ?

Mình chưa bao giờ hối tiếc khi chọn IT cả và mình vẫn sẽ chọn IT nếu được chọn lại.

12. (Một bạn nữ giấu tên) Chị có người yêu cùng ngành phải không ạ? Em không học IT nhưng người yêu em cũng làm IT. Quen trai IT có cần lưu ý điều gì không chị ha?

• Trai IT ghiền máy tính hơn ghiền bạn gái. Điều này mình khẳng định 100%. Vậy nên bạn sẽ thường xuyên ganh tị với cái laptop của anh ấy khi mà thời gian anh ấy dành cho bạn chỉ được 1/10 so với cái laptop vô tri vô giác kia.
• Trai IT cũng là cú đêm nên ban ngày thường vật vờ. Vậy nên bạn chỉ có thể hẹn hò vào buổi chiều tối thôi. Điều này đồng nghĩa với việc ảnh hưởng tới sắc đẹp của bạn lắm í. Haha.
• Và một khi tới kì release phải OT thì..trễ hẹn hoặc cho bạn leo cây là thường xuyên. Nên chuẩn bị tinh thần nhé.
• Trai IT rất chuẩn men. Nghĩa là: không được sạch, không biết quan tâm chi tiết, ít khi nào tâm lí, và ngàn đời không thể hiểu nổi tâm lí con gái. Hiểu được điều này và chấp nhận nó thì bạn mới có thể quen lâu dài được nhé. Mình thì thấy những điều này chuẩn men bởi vì nếu ngược lại thì.. có lẽ là giống chị gái hơn nhỉ?!!

Ngoài những việc trên thì trai IT cũng ăn, ngủ, cười, nói như bình thường thôi bạn. Chúc bạn hạnh phúc và vui vẻ!

13. (Một bạn nữ giấu tên) Bản thân em cũng đã theo ngành này được 1 thời gian rồi, cũng từng có lúc bị OT vì deadline dí. Người yêu em làm ngành khác nên đôi khi anh không hiểu, hay buồn, giận với ghen tuông em nữa. Làm sao để người yêu hiểu và cảm thông với ngành của tụi mình vậy chị?

Bạn có thể chỉ cho anh ấy xem những trường hợp tương tự như vậy để anh ấy có cái nhìn khách quan hơn. Ví dụ như trong số bạn bè chung của hai người có ai cũng làm IT và cũng về trễ nhưng họ vẫn hạnh phúc chẳng hạn.

Còn nếu sau bao lần giải thích anh ấy vẫn không tin tưởng bạn thì trong trường hợp này thì mình nghĩ là bạn nên dừng lại với mối quan hệ này và tìm cho mình một người khác có thể là cùng ngành hoặc khác ngành nhưng biết thông cảm với bạn thì tốt hơn.

Con gái sinh ra là để được yêu bạn nhé!

Code Dạo: Mình biết vài anh làm trong ngành IT đẹp trai, lương cao mà vẫn đang available, bạn cứ liên hệ mình giới thiệu cho nhé.

14. Câu cuối chị nhé! Chị có lời khuyên gì dành cho các bạn sinh viên ngành IT và các bạn developer (đặc biệt là các bạn nữ) không?

Mình thấy rằng các bạn trẻ IT Việt Nam có tay nghề rất giỏi, cộng thêm đức tính chịu khó chăm chỉ nữa. Thực lực của các bạn ngang ngửa hoặc hơn hẳn những lập trình viên trên thế giới. Duy chỉ có thiếu một vài kĩ năng mềm như: tinh thần kỉ luật, kĩ năng giao tiếp và tinh thần teamwork.

Nếu các bạn rèn luyện được cho mình tay nghề cao cũng như đầu tư kĩ năng mềm cho mình thì các bạn rất dễ thành công trong cuộc sống.

Riêng các bạn nữ thì việc cân bằng giữa công việc và các mối bận tâm khác là một kĩ năng cần phải thực hành lâu dài để thành thói quen. Có một điều cần phải nhớ là “con gái giỏi cũng phải đẹp“. Ngoại hình đóng một yếu tố không nhỏ trong công việc cũng như cuộc sống của bạn.

Cho nên chúng ta không cần phải xinh đẹp như Hoa Hậu nhưng cũng đừng lôi thôi nhé. Hãy nhớ rằng làm đẹp là cho chính mình chứ không phải cho ai cả. Vì có nhiều bạn gái IT cho rằng làm đẹp chỉ để máy tính ngắm thì phí thời gian. Quan niệm này là sai lầm nhé bạn.

Vài lời chia tay của chị Trân

Trong bài phỏng vấn này, có những từ mình dùng tiếng Anh nguyên bản. Vì đó là những thuật ngữ chuyên ngành IT nên mình không tìm được từ nào phù hợp để dịch sang tiếng Việt. Chứ không phải mình không tôn trọng bạn đọc hoặc quên tiếng mẹ đẻ mà lẫn lộn ngôn ngữ nhé.

Rất vui được gặp gỡ admin Tôi đi code dạo và có một buổi nói chuyện thú vị. Xin cảm ơn Hoàng và xin chào mọi người!

Cám ơn chị Trân rất nhiều về cuộc phỏng vấn trao đổi vô cùng hữu ích này. Nếu có câu hỏi hay thắc mắc gì các bạn cứ comment hoặc hỏi trực tiếp chị Trân nhé.